در زير به معرفي تعدادي از کلیساهای طهران به حیث اهميت و داير بودن‌شان اشاره گردیده است:
کلیسای مریم مقدس
کلیسای مریم مقدس که هنگامی محل شورای مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد خلیفه‌گری ارامنه طهران بود از جالب های طهران به شمار می‌رود. ایجاد کرد این کلیسا در زمانه پهلوی و در سال ۱۳۲۴ انجام یافته میباشد. در زمان بعد از مبارزه جهانی اولیه، هجرت ارامنه از اقصی نقاط کشور ایران به سمت طهران ارتقاء یافت. تا آن فرصت هنوز شورای خلیفه‌گری ارامنه طهران تشکیل نشده بود و مطالعه به کارها بوسیله شورای خلیفه‌گری اصفهان شکل می‌گرفت. با ارتقاء تعداد ارامنه در محله‌هایی مانند حسن‌آباد طهران نیاز به شورای خلیفه‌گری طهران و کلیسایی جدید شم شد.
عکس کلیسای مریم مقدس طهران
با امداد خیرین، کلیسای مریم مقدس برای هم محلی حسن‌آباد و تحت عنوان محل استقرار شورای خلیفه‌گری ارامنه طهران تاسیس شد. ولی فعلا شورای خلیفه‌گری ارامنه طهران آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد به محل کلیسای سرکیس مقدس منتقل گردیده است. ولی انجمن‌های آموزشی، تحقیقاتی و خیریه هنوز در جوار کلیسای مریم مقدس فعال میباشند. به این ترتیب کلیسای مریم مقدس طهران به نوعی راءس مذهبی و فرهنگی برای ارامنه طهران به حساب میآید.
کلیسای مریم مقدس به دلیل بها تاریخی آن در فهرست اثر ها ملی کشور ایران به تصویب رسیده میباشد. لذا بازدید از کلیسای مریم مقدس تحت عنوان یک کدام از جاهای جالب طهران پیشنهاد می‌گردد. اما در این موسسه موزه‌ای با اشیا گران بها و تماشایی نیز وجود داراست. این موزه به وسیله جاثلیق اعظم آهسته یکم بهره برداری شد‌ه‌است. در موزه کلیسای مریم مقدس اشیائی مربوط به تاریخ کلیسا و فرهنگ و تمدن ارامنه به اکران گذارده گردیده است.
کلیسای ارامنه مریم مقدس
نقشه کلیساهای سرزمین، اثاثیه کاربردی کلیسا، کتاب ها مذهبی خطی، جامه سنتی ارامنه و اثاثیه فردی اسقف اعظم آرداک مانوکیان به عنوان مثال این شی ها میباشند. برای بازدید از کلیسای مریم مقدس می بایست در روزهایی که مراسم مذهبی در آن برگزار نمی شود رجوع‌نمایید.
نشانی: طهران، خیابان جمهوری اسلامی، میرزا خرد خان جنگلی
کلیسای مارگیورگیز طهران
کلیسای مارگیورگیز طهران در سال ۱۹۶۱ میلادی تاسیس گردیده است. این کلیسا به آشوریان مقیم طهران تخصیص داراست. آشوریان گروهی میباشند که اجداد خویش را فامیل آشور می دانند. آیین آشوریان، مسیحی و گویش آن‌ها آشوری میباشد. تنی چند از کلیساهای طهران به آشوریان تخصیص دارااست. کلیسای آشوری مارگیورگیز یکی این کلیساها میباشد. این کلیسا با پلان مستطیل صورت بر روی یک صفه سازه گردیده‌است. ساختمان در جهت شرقی غربی تاسیس گردیده و محراب کلیسا در بخش شرقی آن قراردارد. ورودی کلیسا که برنامه ای شبیه دروازه شهر باستانی بابل دارااست در نصیب جنوبی جای دارد.
نشانی: طهران، خیابان انقلاب، خیابان پرسنل جنوبی، خیابان ساعد آقابالازاده
کلیسای طاطاووس طهران
کلیسای طاطاووس طهران در ناحیه دوازده شهرداری طهران در اطراف چهارراه مولوی جای‌دارد. این کلیسا درکوچه‌ای به اسم ارامنه (جارچی باشی) جای دارد. کوچه جارچی باشی از بازار حضرتی منشعب میشود و با حرم سید اسماعیل حدود ۲۰۰ متر مسافت دارااست. در طی پادشاه عباس گروهی از ارامنه وارد کشور ایران شدند که آغاز در جلفای اصفهان رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد و بعد در طهران مستقر شدند.
کلیسای طاطاووس طهران به فرمان سلطان عباس نخستین بوسیله ارامنه طهران تاسیس شد. بنای فعلی کلیسا نتایج تغییراتی میباشد که در طول فتحعلی فرمانروا قاجار جاری ساختن گردیده است. بنای کلیسا نمازخانه‌ای با چهار پاد شاه‌نشین و سقف گنبدی میباشد. سلطان‌نشین شرقی محل استقرار پیشوای شیخ میباشد.
نشانی: خیابان مولوی، بازار حضرتی، خیابان موسوی، کوچه ارامنه دیرین
کلیسای عمانوئیل طهران
کلیسای انجیلی عمانوئیل طهران در حیطه ۳ شهرداری طهران و در محدوده میدان ونک جای‌دارد. این کلیسا در سال ۱۳۵۱ هجری خورشیدی تاسیس گردیده‌است. عمانوئیل یک کدام از اسامی حضرت مسیح میباشد که با عبارت “آفریدگار با ماست” مترادف و هم معنی میباشد. قابل ذکر میباشد کلیسای عمانوئیل یک کلیسای پروتستان انجیلی میباشد.
نشانی: میدان ونک، خیابان حافظ، خیابان نیلو، کوچه ملائکه
کلیسای سرکیس مقدس
کلیسای سرکیس مقدس کلیسای جامع و پایگاه شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد فعلی شورای خلیفه‌گری ارامنه طهران میباشد. این کلیسا به وسیله یک کدام از خیرین ارامنه به اسم “مارگار سرکیسیان” در سال ۱۳۴۹ هجری خورشیدی تاسیس گردیده‌است. پیاده سازی بنای کلیسای سرکیس مقدس به وسیله مهندس “اوژن آفتاندیلیان” انجام یافته میباشد. بنای این کلیسا بر روی یک صفه قرار گرفته و ورودی کلیسا با یک‌سری پله در سمت غربی جای‌دارد.
در زير به معرفي تعدادي از کلیساهای طهران به حیث اهميت و داير بودن‌شان اشاره گردیده است:
کلیسای مریم مقدس
کلیسای مریم مقدس که هنگامی محل شورای مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد خلیفه‌گری ارامنه طهران بود از جالب های طهران به شمار می‌رود. ایجاد کرد این کلیسا در زمانه پهلوی و در سال ۱۳۲۴ انجام یافته میباشد. در زمان بعد از مبارزه جهانی اولیه، هجرت ارامنه از اقصی نقاط کشور ایران به سمت طهران ارتقاء یافت. تا آن فرصت هنوز شورای خلیفه‌گری ارامنه طهران تشکیل نشده بود و مطالعه به کارها بوسیله شورای خلیفه‌گری اصفهان شکل می‌گرفت. با ارتقاء تعداد ارامنه در محله‌هایی مانند حسن‌آباد طهران نیاز به شورای خلیفه‌گری طهران و کلیسایی جدید شم شد.
عکس کلیسای مریم مقدس طهران
با امداد خیرین، کلیسای مریم مقدس برای هم محلی حسن‌آباد و تحت عنوان محل استقرار شورای خلیفه‌گری ارامنه طهران تاسیس شد. ولی فعلا شورای خلیفه‌گری ارامنه طهران آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد به محل کلیسای سرکیس مقدس منتقل گردیده است. ولی انجمن‌های آموزشی، تحقیقاتی و خیریه هنوز در جوار کلیسای مریم مقدس فعال میباشند. به این ترتیب کلیسای مریم مقدس طهران به نوعی راءس مذهبی و فرهنگی برای ارامنه طهران به حساب میآید.
کلیسای مریم مقدس به دلیل بها تاریخی آن در فهرست اثر ها ملی کشور ایران به تصویب رسیده میباشد. لذا بازدید از کلیسای مریم مقدس تحت عنوان یک کدام از جاهای جالب طهران پیشنهاد می‌گردد. اما در این موسسه موزه‌ای با اشیا گران بها و تماشایی نیز وجود داراست. این موزه به وسیله جاثلیق اعظم آهسته یکم بهره برداری شد‌ه‌است. در موزه کلیسای مریم مقدس اشیائی مربوط به تاریخ کلیسا و فرهنگ و تمدن ارامنه به اکران گذارده گردیده است.
کلیسای ارامنه مریم مقدس
نقشه کلیساهای سرزمین، اثاثیه کاربردی کلیسا، کتاب ها مذهبی خطی، جامه سنتی ارامنه و اثاثیه فردی اسقف اعظم آرداک مانوکیان به عنوان مثال این شی ها میباشند. برای بازدید از کلیسای مریم مقدس می بایست در روزهایی که مراسم مذهبی در آن برگزار نمی شود رجوع‌نمایید.
نشانی: طهران، خیابان جمهوری اسلامی، میرزا خرد خان جنگلی
کلیسای مارگیورگیز طهران
کلیسای مارگیورگیز طهران در سال ۱۹۶۱ میلادی تاسیس گردیده است. این کلیسا به آشوریان مقیم طهران تخصیص داراست. آشوریان گروهی میباشند که اجداد خویش را فامیل آشور می دانند. آیین آشوریان، مسیحی و گویش آن‌ها آشوری میباشد. تنی چند از کلیساهای طهران به آشوریان تخصیص دارااست. کلیسای آشوری مارگیورگیز یکی این کلیساها میباشد. این کلیسا با پلان مستطیل صورت بر روی یک صفه سازه گردیده‌است. ساختمان در جهت شرقی غربی تاسیس گردیده و محراب کلیسا در بخش شرقی آن قراردارد. ورودی کلیسا که برنامه ای شبیه دروازه شهر باستانی بابل دارااست در نصیب جنوبی جای دارد.
نشانی: طهران، خیابان انقلاب، خیابان پرسنل جنوبی، خیابان ساعد آقابالازاده
کلیسای طاطاووس طهران
کلیسای طاطاووس طهران در ناحیه دوازده شهرداری طهران در اطراف چهارراه مولوی جای‌دارد. این کلیسا درکوچه‌ای به اسم ارامنه (جارچی باشی) جای دارد. کوچه جارچی باشی از بازار حضرتی منشعب میشود و با حرم سید اسماعیل حدود ۲۰۰ متر مسافت دارااست. در طی پادشاه عباس گروهی از ارامنه وارد کشور ایران شدند که آغاز در جلفای اصفهان رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد و بعد در طهران مستقر شدند.
کلیسای طاطاووس طهران به فرمان سلطان عباس نخستین بوسیله ارامنه طهران تاسیس شد. بنای فعلی کلیسا نتایج تغییراتی میباشد که در طول فتحعلی فرمانروا قاجار جاری ساختن گردیده است. بنای کلیسا نمازخانه‌ای با چهار پاد شاه‌نشین و سقف گنبدی میباشد. سلطان‌نشین شرقی محل استقرار پیشوای شیخ میباشد.
نشانی: خیابان مولوی، بازار حضرتی، خیابان موسوی، کوچه ارامنه دیرین
کلیسای عمانوئیل طهران
کلیسای انجیلی عمانوئیل طهران در حیطه ۳ شهرداری طهران و در محدوده میدان ونک جای‌دارد. این کلیسا در سال ۱۳۵۱ هجری خورشیدی تاسیس گردیده‌است. عمانوئیل یک کدام از اسامی حضرت مسیح میباشد که با عبارت “آفریدگار با ماست” مترادف و هم معنی میباشد. قابل ذکر میباشد کلیسای عمانوئیل یک کلیسای پروتستان انجیلی میباشد.
نشانی: میدان ونک، خیابان حافظ، خیابان نیلو، کوچه ملائکه
کلیسای سرکیس مقدس
کلیسای سرکیس مقدس کلیسای جامع و پایگاه شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد فعلی شورای خلیفه‌گری ارامنه طهران میباشد. این کلیسا به وسیله یک کدام از خیرین ارامنه به اسم “مارگار سرکیسیان” در سال ۱۳۴۹ هجری خورشیدی تاسیس گردیده‌است. پیاده سازی بنای کلیسای سرکیس مقدس به وسیله مهندس “اوژن آفتاندیلیان” انجام یافته میباشد. بنای این کلیسا بر روی یک صفه قرار گرفته و ورودی کلیسا با یک‌سری پله در سمت غربی جای‌دارد.
مدل معماری خراسانی